Burun qanamaları cəmiyyətdə tez-tez rast gəlinən şikayətdir. Nadir hallarda həyati təhlükəsi olan bir vəziyyətə çevrilə bilər. Ancaq bu, xüsusilə kiçik uşaqların valideynləri üçün əhəmiyyətli narahatlıq yarada bilər. Burun qanaxmaları ən çox burun mukozasındakı kiçik, qan damarlar zədələndikdə baş verir. Burnun ön hissəsində bir neçə qan damarının birləşdiyi bir nöqtə var. Burundan qanaxmaların 90%-i burada baş verir.

Burun qanamasının növləri hansılardır?

Epistaksis qanaxmanın başladığı nahiyədən asılı olaraq 2 kateqoriyaya bölünə bilər: ön qanaxma və arxa qanaxma. Burun qanaxmalarının əksəriyyətini ön burun qanaxmaları təşkil edir. Bu burun qanaması qrupu adətən burun çəpərindəki damar şəbəkələrinin birləşdiyi Kiesselbach pleksus adlanan qan damarından qaynaqlanır. Burun çəpəri burun boşluğunun ortasında onu iki yerə ayıran divara verilən addır. Anterior burun qanaxmaları adətən evdə və ya xəstəxanada bir tibb işçisi ilə asanlıqla idarə olunur.

Arxa burun qanaması ön burun qanamalarına nisbətən daha az rast gəlinir. Bu tip qanaxma yaşlı insanlarda daha tez-tez baş verir. Qanama adətən burnun arxasındakı arteriyadan qaynaqlanır. Bu tip qanaxma daha mürəkkəbdir və adətən bir otorinolarinqoloq tərəfindən müalicə və xəstəxanaya yerləşdirilməsini tələb edir.

Burun qanamasına səbəb ola biləcək bəzi səbəblər aşağıdakılardır:

• Quru hava
• Burun qarışdırma
• Buruna zərbələr
• Kəskin sinüzit (sinus infeksiyası)
• Allergiya
• Hipertoniya
• Aspirin istifadəsi
• Hemofiliya kimi qanaxma pozğunluqları
• Qan durulaşdıran dərmanlar
• Ammonyak kimi kimyəvi maddələrə məruz qalma
• Xroniki sinüzit
• Kokain istifadəsi
• Soyuq hava
• Burundakı yad cisim
• Allergiyaları müalicə etmək üçün istifadə edilən bəzi spreylər
• İrsi hemorragik telangiektaziya
• İdiopatik trombositopenik purpura (ITP)
• Leykemiya
• Burun və paranazal sinus şişləri
• Burun polipləri
• Son burun əməliyyatları
• Hamiləlik
• Burundaxili əyriliklər
• Hormonal səbəblər

Ani burun qanamasının səbəbləri nələrdir?

Ani burun qanamaları, buruna zərbə, burun qarışdırmaq, burunda yad cismin olması, qrip, quru hava, qanaxma pozğunluğu kimi infeksion xəstəliklər kimi səbəblərdən hər hansı biri ilə baş verə bilər. Ancaq bəzi hallarda qəfil burun qanamaları ciddi bir xəstəliyin əlaməti ola bilər. Məsələn, yüksək təzyiq, qanaxma pozğunluqları, burun xərçəngi kimi xəstəliklər ani burun qanamalarına səbəb ola bilər.

Birtərəfli burun qanamasının səbəbləri nələrdir?

Birtərəfli burun qanamaları adətən sol və ya sağ burundakı kapilyarların zədələnməsi nəticəsində baş verir. Ancaq bəzi hallarda birtərəfli burun qanamaları ciddi bir xəstəliyin əlaməti ola bilər. Məsələn, burun xərçəngi birtərəfli burun qanamasına səbəb ola bilər.

Burun qanaxmalarını müşayiət edən simptomlar başqa bir əsas xəstəliyin əlaməti ola bilər. Aşağıdakı simptomlar varsa, ən qısa müddətdə həkimə müraciət etməyiniz tövsiyə olunur.

• Həddindən artıq qanaxma
• Əgər qanaxma nəticəsində tənəffüs funksiyası pozulursa
• Burun qanaxmaları təkrarlanmağa başlayırsa
• Əgər birtərəflidirsə və tez-tez baş verirsə
• Əgər 30 dəqiqədən çox davam edərsə
• İki yaşdan kiçik uşaqlarda müşahidə olunarsa

Burun qanaxması çox şiddətli olmadığı və xəstədə fərqli vəziyyətlərə səbəb olmadığı müddətcə sadə üsullarla dayandırıla bilər. Ancaq tez-tez burun qanaması hiss edirsinizsə və anemiya əlamətləri varsa, mümkün qədər tez bir həkimə müraciət edin.

Burun qanaması ilə qarşılaşan şəxs əvvəlcə təlaşa düşməməli və ən yaxın yerə düz bucaq altında oturmalı və başını irəli əyməlidir. Dik oturmaq burundakı damarlarda təzyiqi azaldır, daha çox qanaxmanın qarşısını alır.

Sonra burnunuzu hər iki tərəfdən tutaraq təzyiq edin. Qanama birtərəfli olsa belə, burnunuzun hər iki tərəfini sıxmağınızdan əmin olun. Burunu çimdikləmək qanaxmanın dayandırılması üçün son dərəcə təsirli bir üsuldur.

Buruna 10 və ya 15 dəqiqə təzyiq etdikdən sonra qanaxmaya nəzarət edin və davam edərsə, 10-15 dəqiqə yenidən təzyiq edin. Bütün bu prosedurlara baxmayaraq hələ də burun qanamanız varsa, ən qısa zamanda həkimə müraciət edin.

Burun qanamasına nə yaxşı təsir edir?

Burun qanaması üçün ən təsirli həll yollarından biri soyuq kompresdir. Bundan əlavə, soyuq kompreslərdən başqa burun qanamalarına yaxşı təsir edə biləcək təbii üsullar aşağıdakılardır:

Buz ilə soyuq kompres

Burundakı kiçik damarların daralmasına kömək edən buz tətbiqi burun qanamasına yaxşı gəlir.

K vitamini

Kələm, ispanaq və brokoli kimi qidalar K vitamini ilə zəngin qidalar kimi tanınır. Bu qidalar burun damarlarında nəmli astarın yaranmasına kömək edən kollagen əmələ gəlməsinə kömək edir. Beləliklə, K vitamini qan damarlarının asanlıqla yırtılmasının qarşısını alır.

Duzlu su spreyləri

Apteklərdə satılan tərkibində duzlu su olan spreylərlə burun qişalarını nəmləndirərək burun qanamasının qarşısını ala bilərsiniz.

Uşaqlarda burun qanamasının səbəbləri

Uşaqlarda burun qanaması valideynləri çox narahat edən bir vəziyyətdir. Adətən 2-10 yaş arası uşaqlarda baş verən burun qanamaları adətən qorxulu deyil. Uşaqlar burnunu güclü şəkildə götürdükdə və ya burnuna yad cisim daxil etdikdə, bu, burun mukozasının qıcıqlanmasına səbəb ola bilər. Soyuq və quru havalarda kapilyarların çatlaması, yuxarı tənəffüs yollarının infeksiyası zamanı burun axıntısı da uşaqlarda burun qanamasının səbəblərindəndir.

Uşaqları qorxudan burun qanamalarının qarşısını almaq üçün ilk növbədə onlara burnu təmizləmək öyrədilməlidir. Dırnaqları qısa tutmaq uşaqların burun qanamasının qarşısını almaq üçün alınmalı bir tədbir olsa da, valideynlər də uşaqlarına təmizlik işində kömək etməlidirlər. Evlərdəki quru havanı aradan qaldırmaq və burnu steril duzlu su ilə nəm saxlamaq da uşaqlarda burun qanaması riskini aradan qaldıra bilər.

Gecə burun qanaxması

Yuxu zamanı burun qanamaları gün ərzində baş verən burun qanamaları qədər narahatedici ola bilər. Lakin bu vəziyyət yerli səbəblərdən də yarana bilər. İstifadə olunan dərmanlar, quru otaq havası və laxtalanma kimi problemlər qanaxmaya səbəb ola bilər. Qanaxma müşahidə edildikdə sadə tampon üsulları tətbiq oluna bilər. Ancaq tez-tez davam edərsə və burun keçidlərinə qanaxma olarsa, həkimə müraciət etmək lazımdır.