Öskürək; Boğaz və tənəffüs yollarını yad hissəciklərdən, mikroblardan, qıcıqlandırıcılardan, mayelərdən və selikdən təmizləməyə imkan verən təbii refleksdir.

Üç həftədən az davam edən öskürəyə kəskin öskürək deyilir. Kəskin öskürəyin ən çox yayılmış səbəbi yuxarı tənəffüs yollarının infeksiyalarıdır (boğaz infeksiyası-tonzillit, faringit, laringit, sinüzit).

Daha az rast gəlinsə də, kəskin bronxiolit və pnevmoniya kimi aşağı tənəffüs yollarının infeksiyaları kəskin öskürəyin digər səbəbləridir.

Quru öskürək nədir?

Quru öskürək bəlğəm və ya selik əmələ gəlmədiyi zaman yaranan məhsuldar olmayan öskürək növüdür. Quru öskürək adətən müvəqqəti olur və nadir hallarda onun arxasında ciddi bir səbəb olur. Quru öskürəklə bəlğəmli öskürək arasındakı fərq ondadır ki, bəlğəm orqanizmdən mikrobları çıxarmağa və boğazı təmizləməyə kömək edir, bu, quru öskürəkdə baş vermədiyi üçün, hücumlarda baş verə bilən quru öskürək olduqca narahatdır. Üst tənəffüs yollarının infeksiyası kimi tanınır. Bundan əlavə, allergiya və viruslar da quru öskürəyə səbəb olur. Quru öskürək üçün evdə müalicə və bitki müalicəsi yaxşıdır.

Mentollu öskürək damcıları, bol su istehlakı, bulyon şorbası və isti içkilər, duzlu su ilə qarqara, bal, buxar inhalyasiyası və bromelain əlavələri qəbulu quru öskürəyi dayandıra bilən təbii üsullardır.

Uşaqlarda Öskürəyin səbəbləri

Uşaqlarda öskürək soyuqdəymə, burun tıkanıklığı və boğaz infeksiyası kimi sadə faktorlarla yanaşı, qrip, qulaq infeksiyası, krup, bronxit, pnevmoniya və astma kimi daha ciddi tənəffüs yolları xəstəlikləri də səbəb ola bilər. Sağlam uşaq gündə 8-10 dəfə öskürə bilər, bu normaldır.

Hər öskürəyin fərqli səbəbi ola bilər. Ona görə də övladımızı yaxşı qiymətləndirmək və izləmək çox vacibdir. Məsələn; Hürən öskürək krup əlaməti ola bilər, ah çəkən öskürək boğmacanın əlaməti ola bilər və sinədə xırıltı ilə müşayiət olunan öskürək astma əlaməti ola bilər. Birdən başlayan və göyərmə ilə müşayiət olunan öskürək tutması varsa, nəfəs borusuna yad bir cismin daxil olması ehtimalı yüksəkdir.

Əgər uşağınızda öskürəklə yanaşı qusma varsa və ya gecə öskürək artırsa; Öskürəyin səbəbi reflü ola bilər. Xüsusilə yuxarı tənəffüs yollarının infeksiyalarına görə öskürək gecələr artmağa meyllidir. Öskürək tıxac refleksini stimullaşdıra və qusmağa səbəb ola bilər. Qusmanın davam etməməsi əhəmiyyətli bir problemin olmadığını göstərir.

Əgər öskürək 2-3 həftədən çox davam edirsə, xırıltı ilə müşayiət olunursa, uşağın qızdırma olmamasına baxmayaraq davam edirsə, təkrarlanırsa, həmçinin asqırma, burun tutulması və qaşınma varsa, çox güman ki, öskürəyin səbəbi allergikdir. Uşaq bağçasına və ya məktəbə yeni başlayan uşaqlarda ilk illərdə çox tez-tez xəstələndikləri üçün öskürək həftələrlə davam edə bilər.

Uşaqlarda öskürək əlamətləri

Əgər uşağın öskürəyi üç gündən çox davam edərsə, pisləşirsə və ya aşağıdakı simptomlarla müşayiət olunursa, dərhal həkimə müraciət etməlisiniz:

• Qızdırma: Əgər uşağınızın yüksək hərarəti varsa, bu, ciddi infeksiyanın əlaməti ola bilər.
• Nəfəs darlığı: Çocuğunuzda nəfəs almaqda çətinlik çəkdiyinizi və ya sürətli nəfəs aldığını hiss edirsinizsə.
• Dəridə göyərmə: Dodaqlarda və ya dəridə qançırlar görsəniz.
• Qəfil gələn öskürək: Bu, tənəffüs yollarına təsir edən krup kimi ciddi bir vəziyyətin əlaməti ola bilər və dərhal tibbi yardım tələb edə bilər. Bu tip öskürək, xüsusilə gecələr birdən başlaya və uşağın nəfəs almasını çətinləşdirə bilər.

Öskürəyin qarşısını almaq üçün evdə qulluq

Ümumi sağlamlıq vəziyyəti yaxşı olan, qızdırması, xırıltısı və nəfəs darlığı olmayan uşaqlar evdə müşahidə altında saxlanıla bilər. Uşaqlarda öskürəyi müalicə etmək üçün aşağıdakı addımları izləməklə uşağınızın rahatlamasına kömək edə bilərsiniz.

• Bol maye qəbulu: Uşağınızın bol maye istehlak etdiyinə əmin olun. Su, bitki çayları və meyvə şirələri bu prosesdə faydalı ola bilər.
• Burun Təmizliyi: Burun tıkanıklığı varsa, dəniz suyu və ya fizioloji şoran ilə burnunuzu təmizləyə bilərsiniz. Bu, öskürəkdən yaranan narahatlığı azaldacaq.
• Balanslı Qidalanma: Uşağınızın immun sistemini dəstəkləmək üçün vitamin və minerallarla zəngin qidalanma proqramına əməl edin.

Öskürəyə Nə Yaxşıdır?

• Uşağın öskürəsi üç gündən çox davam edərsə, öskürək getdikcə artarsa, öskürək qızdırma, təngnəfəslik və sianozla müşayiət olunursa, öskürək qəfil başlayıb hürürsə, mütləq həkimə müraciət edin.
• Ümumi vəziyyəti yaxşı olan, qızdırması, xırıltısı, təngnəfəsliyi olmayan uşaqlara evdə nəzarət etmək olar. Belə hallarda uşaqların bol maye qəbul etmələri təmin edilməlidir. Burun tıkanıklığı varsa, dəniz suyu və ya şoran damcıları ilə burun təmizlənə bilər.
• Əgər kiminsə bəlğəmli öskürəyi varsa, heç vaxt öskürək kəsici siroplar verilməməlidir. Bu zaman öskürəni dayandırmaq deyil, öskürəklə bərabər bəlğəmi də çıxarıb xaric etmək vacibdir. Öskürən zaman uşağınızı üzü aşağı dizinizin üstünə qoyun və onun kürəyinə yumşaq bir şəkildə vuraraq bəlğəmi çıxarmağa kömək edə bilərsiniz.
• Gecə öskürən uşağınızın yastığının altına dayaq qoyaraq başını qaldıra bilərsiniz. Siz həmçinin postnazal damcıların boğazdan aşağı düşməsinin və qıcıqlanmasının qarşısını alacaqsınız. Üzü aşağı və ya yan üstə uzanmaq da qıcıqlanmanın qarşısını alır.
• Öskürən uşağınızın otağını daim nəmli saxlayın. Müxtəlif üsullarla otağın rütubətini artıra və ya pəncərəni bir az açıq qoyaraq otaqdakı havanın qurumasının qarşısını ala bilərsiniz. İdeal otaq temperaturu 20-24 C arasında hesab olunur.
• Yatmazdan əvvəl uşağınızın boğazını sakitləşdirmək üçün ona isti içki verə bilərsiniz. Xəstəliyin əlamətlərini artıra biləcəyi üçün süd verməmək faydalıdır. 18 aydan yuxarı uşaqlara ilıq suda həll edilmiş bala limon suyu əlavə edilərək hazırlanmış içki verə bilərsiniz.
• Ən əsası isə uşağa təsadüfi öskürək siropu və antibiotik vermək əvəzinə həkim nəzarəti altında müalicəni təşkil etməkdir.

Uşaqlarda bəlğəmli öskürək və öskürək siropları

Bəlğəmli öskürək olan uşaqlara öskürək basdıran şərbətlər verilməməlidir. Bu zaman öskürəyi dayandırmaq deyil, bəlğəmi xaric etmək vacibdir. Uşağınıza öskürəklə başa çıxmaq üçün necə kömək edə bilərsiniz:

• Bəlğəmin təmizlənməsinə kömək edin: Uşağınızı dizləri üstə qoyub kürəyinə yumşaq bir şəkildə vuraraq bəlğəm çıxarmasına kömək edə bilərsiniz.
• Buxar terapiyası: Uşağınızın tənəffüs yollarını isti duş və ya buxar maşını istifadə edərək rahatlaşdıra bilərsiniz.

Uşaqlarda gecə öskürək

Gecə öskürən uşağınızın rahat yuxuya getməsi üçün aşağıdakı ehtiyat tədbirlərini görə bilərsiniz:

• Baş hissəsinin yüksəldilməsi: Yastığın altına dayaq qoyaraq baş hissəsini qaldıra bilərsiniz.
• Yuxu Vəzifəsi: Uşağınızı qarın və ya yan yatmış vəziyyətdə qoyaraq qıcıqlanmanı azalda bilərsiniz.

Otaqda rütubətin artırılması

Uşağınızın otağını nəm saxlamaq öskürəyi aradan qaldıracaq. Bunu təmin etmək üçün:

• Otaq Nəmləndiricisi: Otaqdakı rütubəti artırmaq üçün nəmləndiricidən istifadə edə bilərsiniz. Rütubətli hava tənəffüs yollarının qurumasının qarşısını alır və öskürəyi aradan qaldırır.
• Otağın havalandırılması: Pəncərəni bir az açıq qoyaraq otaqdakı havanın qurumasının qarşısını ala bilərsiniz. İdeal otaq temperaturu 20-24 ° C arasında olmalıdır.
• Nəm parça: Radiatorun üzərinə nəm parça qoyaraq otağın rütubətini tarazlaya bilərsiniz.

Boğazı sakitləşdirən içkilər

Yatmazdan əvvəl uşağınıza boğazını sakitləşdirəcək ilıq içki verə bilərsiniz:

• İlıq Su və Bal: 18 aydan yuxarı uşaqların boğazını ilıq suya bal və limon suyu əlavə edib içməklə sakitləşdirə bilərsiniz.
• Süd içmək: Bəzi uşaqlara süd verməkdən çəkinin, çünki bu, selik istehsalını artıra və xəstəlik əlamətlərini artıra bilər.

Uşaqlarda öskürəyi müalicə edən təbii qarışığın reseptini necə hazırlamaq olar?

Kərə yağı böyüklərin daha az, gənclərin isə daha çox qəbul etməli olduğu ən sağlam yağlardan biridir. Bəkməzin faydalarını izah etmək kifayət deyil. Yeddidən yetmişə qədər hər kəsin yeməli olduğu yeməkdir. Kərə yağı və bəkməz birləşdikdə sözün əsl mənasında şəfa mənbəyinə çevrilirlər.

1. Kərə yağı qaba qoyub əridirik.
2. Sonra bəkməz əlavə edib bir qədər qaynadırıq.
3. Ocaqdan götürdükdən sonra limonu sıxırıq.
4. İlıq halda istifadə edin.
5. İçdikdən sonra dərhal su verməyin, 5 dəqiqədən sonra ilıq su verin.

Uşaqlarda Öskürəyə Təsir Edən Qidalar

Uşaqlarda öskürəyə yaxşı olan qidaların siyahısını hazırlamışıq. Uşaqlarda öskürək problemi üçün bu qidaları sınaya bilərsiniz. Xüsusilə isti yeməklər seçməklə boğazı yumşaltmaqla öskürəyin əmələ gəlməsinin qarşısını almaq mümkündür.

• Toyuq suyu şorbası
• bal limon qarışığı
• Qara bibər
• Zəncəfil
• ananas
• İtburnu
• bal
• Qoz və badam
• Şek
• soğan
• Limon
• heyva

Quru öskürəyin qarşısını almağa nə kömək edir?

Bol su içmək, öskürək kəsicilər, bal-limonlu su, zəncəfil, zerdeçal və ya zefir kökü kimi isti bitki çayları qəbul etmək , isti duş qəbul etmək və boğaz pastilini udaraq tüpürcək istehsalını artırmaq boğazı nəmləndirərək quru öskürəyə yaxşı gəlir.

Quru öskürəyi aradan qaldırmağa kömək edən üsullar bunlardır:

• bol su içmək
• boğaz əmzikli pastil
• Zəncəfil, zərdəçal və ya zefir kökü kimi isti bitki çayları içmək
• İsti duş qəbul etmək və buxarla nəfəs almaq
• İlıq duzlu suyu qarqara etmək
• Bal və limonla ilıq su içmək
• Ətraf mühiti nəmləndirin
• bromelain qəbulu
• C vitamini ilə əlavə
• Tüstü və ya kəskin qoxu kimi boğazı qıcıqlandıran maddələrdən uzaq olmaq

Mənbələr:

• Birunihastanesi.com.tr
• Memorial.com.tr
• Acıbadem.com.tr